Next project
Wat.
Studio project
Waar.
Feijenoord
Rotterdam
Wanneer.
Februari
December
2024
New Roots
Hoe kunnen wij wel betaalbare, duurzame en kwalitatieve woningen maken? Dit was de hoofdvraag in de studio. Het project laat een denkrichting zien voor jongvolwassenen die graag in de wijk Feijenoord willen wonen. Met als doel om geen gentrificatie te activeren in de wijk.
Stap 1 - Data wijk Feijenoord
De pechgeneratie, de generatie die net haar diploma heeft gehaald, een leuke baan heeft met een tijdelijk contract en een studieschuld waar je u tegen zegt. Je staat in de startblokken om de volgende stap in je leven te maken en wil graag uit die studentenkamer of uit het huis van je ouders. Een kleine woning in de stad zou top zijn, maar daar struikel je al. Dit is de situatie waar ik en vele anderen met mij in zitten. En ik vind dit niet kunnen, want iedereen moet in de stad kunnen wonen, of je nu pech hebt gehad of niet. Tijdens mijn zoektocht stuitte ik op een landelijke trend, namelijk jongvolwassenen die noodgedwongen bij hun ouders wonen, ver verwijderd van de stad. De stad waar je graag naartoe wil, omdat daar simpelweg gewoon meer werk is en het makkelijker is om carrière te maken. En die landelijke trend is ook voelbaar in Feijenoord, de wijk waar ik een woongebouw in mag ontwerpen. In de afgelopen 10 jaar is de hoeveelheid inwoners namelijk gestegen, maar de hoeveelheid woningen is nagenoeg hetzelfde gebleven. Hierdoor zijn de huishoudens toegenomen en het is aannemelijk dat veel jongvolwassenen nog noodgedwongen bij hun ouders moeten wonen.
Stap 2 - Het systeem
Voor zowel de starters uit Feyenoord als die young urban professional, ook wel yup genoemd, wil ik ruimte maken in de stad, zodat ze kunnen beginnen met hun leven. Maar hoe? Je hebt weinig geld, maar wel een studieschuld. Een tijdelijk contract heeft dus de norm, een hypotheek is onmogelijk. Voor een huurhuis wacht je 7 jaar, of je moet 1100 euro per maand neerleggen voor een particuliere huurwoning. Gelukkig is er een oplossing. Filosoof Friedrich Raiffeisen zegt: ‘’Wat voor het individu niet mogelijk is, dat kunnen velen wel bereiken’’. Hij heeft het hier over zelfbouwinitiatieven. En ik zie een uitkomst in een community land trust. De starters uit de wijk Feyenoord en de starter van buiten de stad, de yup, bundelen hun kracht en richten een vereniging op. De vereniging verdient geld door gemeentelijke subsidies, GoFundMe, en wijkinvesteringen. Wijkinvesteringen zijn investeringen die mensen uit de wijk kunnen doen tegen een rente. Met dat geld wordt vervolgens een hypotheek afgesloten, waar uiteindelijk het gebouw van gefinancierd wordt. De vereniging verhuurt vervolgens de woningen aan haar leden, de starters uit Feijenoord en de yuppen.
Stap 3 - Ontwerp tools
Bij zelfbouwinitiatieven is het belangrijk dat je als ontwerper rekening houdt met gentrificatie. Een zelfbouwinitiatief zoals een CLT is een relatief langdurig proces waarbij de leden elkaar minimaal 1 jaar voordat de bouw begint al kennen en nauw met elkaar optrekken om een ontwerp te maken voor hun woongebouw. Hierdoor kan na oplevering van het gebouw een enclave ontstaan die gentrificatie kan activeren. Om gentrificatie te voorkomen wil ik een woongebouw maken dat zich niet als een autonome enclave binnen de wijk gaat gedragen, maar verbinding gaat zoeken met de wijk. Dit wil ik doen door woningen te maken die een open relatie hebben met de straat. Een straat heeft namelijk een vrijblijvende manier van ontmoeten. Je komt iemand toevallig tegen en maakt een praatje, zonder dat het gepland is. Hiervoor heb ik ontwerp tools ontworpen zoals een erker, waterkraantje of een muurtje waar je op kan zitten voor de deur van je buurman. Daarnaast introduceer ik een wijksenaat. Dit komt voort uit de community landtrust. Het is namelijk zo dat bij een CLT er een tripartiete overeenkomst wordt afgesloten. Hierbij wordt de zeggenschap over het vastgoed en het inkomen van de vereniging verdeeld over de community, de wijk in de vorm van het wijkhuis de Dam en de gemeente. deze Drie partijen vormen dan ook het wijksenaat. De bewoners betalen elke maand huur en van die maandelijkse huur gaat 25% naar de wijkinvesteringen. De senaat maakt een selectie van wijkinitiatieven en op het democratische plein kan de wijk stemmen. Een van de eerste dingen die ik zou doen, is zorgen dat de tijdelijke woningen naast de school blijven staan.
Resultaat
Het gebouw bestaat uit 6 modules waar 10 woningen in zitten. Tijdens het bezoek aan de Warren leerde ik dat meerdere kleine gemeenschappen in een groot geheel beter werken dan 1 grote gemeenschap. Een module bestaat uit 2 blokken. 1 blok heeft 6 woningen en 1 blok heeft 4 woningen. De verdeling is 50% yup en 50% starters vanuit de wijk. Hierdoor worden de yuppen gemengd onder de starters vanuit Feijenoord, je hebt namelijk 5 yuppen en 5 starters. Tussen de woningen zit een collectieve ruimte met een split-levelvloer, hierdoor hou je ruimtelijke continuïteit in de ruimte. En door de vouwwand kunnen in de zomer de wanden worden weggehaald en kan er een wijkactiviteit georganiseerd worden op de straat en in de collectieve ruimtes, wat versmelt tot een ruimte. Deze collectieve ruimtes kunnen ook worden geclaimd door een bewoner die bijvoorbeeld een extra slaapkamer wil. Door enkele wanden te plaatsen, kan de woning zich aanpassen aan je vraag. De ontwerptools waar ik het zonet over had, zet ik in bij de privéwoningen. Hier zit bijvoorbeeld de erker en hier de bomenrij. De woningen hebben zelf een slaapkamer, privébuitenruimte en woonkamer met een kleine kitchenette. Als er behoefte is aan een grote keuken, dan kan deze gemaakt worden in de collectieve ruimte.
